-
złoto jest jednym z najwcześniej poznanych metali - barwa i blask umożliwiały dostrzeżenie go w żwirach rzecznych, duża gęstość ułatwiała wydobycie, a kowalność - obróbkę. W Egipcie było znane od czasów predynastycznych, na Pustyni Arabskiej i w Nubii wydobywano je aż do podboju rzymskiego; rozkwit wydobycia wiązał się z okresami potęgi państwa faraonów, w którym złoto było symbolem ich boskiej władzy (w jedynym nie rozgrabionym grobowcu Tutanchamona, odkrytym w 1922 roku, znaleziono 40 ton złota).
-
z Egiptu złoto wędrowało także do państw Mezopotamii i innych państw Bliskiego Wschodu, w których wydobycie było niewielkie; w państwach tych przestało ono być atrybutem władzy, a stało się pieniądzem (pierwsze złote monety bito w VII w. p.n.e. w Lidii z jasnożółtego elektrum - roztwór stały złota i srebra).
-
w czasach rzymskich pogoń za tym kruszcem była czynnikiem ekspansji terytorialnej (np. Dacja, Galia, zw. Galią Aurifera). Złote skarby starożytnego Rzymu odziedziczyło średniowieczne Bizancjum, natomiast w zachodniej Europie niewielkie wydobycie (dolina Renu, Czechy, Dolny Śląsk, Alpy) nie zaspokajało potrzeb - brak złota hamował rozwój gospodarczy. Rozwój i potęgę gospodarczą miast włoskich zapewnił dopływ złota z obszarów położonych na południe od Sahary.
-
w średniowieczu podejmowano bezskuteczne próby uzyskania tzw. kamienia filozoficznego, który - jak wierzono - umożliwiłby przekształcanie metali nieszlachetnych w złoto. Od XIV w. organizowano wyprawy po złoty kruszec wzdłuż brzegów Afryki, pod koniec XV w. wyprawy te, poczynając od Krzysztofa Kolumba zaowocowały wieloma odkryciami geograficznymi, ale jednocześnie stały się przyczyną zagłady cywilizacji Środkowej i Południowej Ameryki.
-
złoto Ameryki Łacińskiej (Meksyku, krajów andyjskich i Brazylii) zasilało gospodarkę światową do połowy XIX w. Od początku XVIII w. wydobywano je w Rosji (Ałtaj), która po odkryciu złóż okruchowych (Ural 1814, Syberia) zajmowała przez krótki czas pierwsze miejsce w świecie. W 1848 zaczęła się pierwsza wielka "gorączka złota" w Kalifornii, 1951 - w Australii, później fale poszukiwaczy przetoczyły się przez cały obszar Stanów Zjednoczonych, Australii i Syberii. Obfitość złota umocniła tzw. złoty system, oparty na parytecie i nieograniczonej wymienialności złota i banknotów. System ten aż do wybuchu I wojny światowej stanowił uosobienie kapitalizmu w okresie jego gwałtownego rozkwitu. W 1886 odkryto olbrzymie złoża złotonośnych zlepieńców z regionu Witwatersrand w Afryce Południowej (było to powodem aneksji republik burskich przez Wielką Brytanię); 1909 odkryto złoża tarczy laurentyńskiej, w latach 20. i 30. - złoża w regionie Ałdanu i w dorzeczu Kołymy.
- ocenia się, że dotychczas wydobyto ok. 120 tys. ton tego kruszcu, z tego ok. 60% jest w rękach prywatnych (gł. w postaci wyrobów jubilerskich), resztę stanowią przede wszystkim rezerwy państwowe. Większość bieżącej produkcji wykorzystuje się do wyrobów jubilerskie (Włochy-270 t wyrobów rocznie, Indie-190 t, USA-100 t, także Japonia, Korea Południowa, Hongkong, Turcja, Niemcy, Francja), 10% zużywa przemysł, gł. elektroniczny (ta część złota nie wraca do obiegu), 5% - dentystyka.
|